Etiket - geriati

Yaşlılıkta Depresyon

Yaşlılıkta depresyon en sık görülen ruhsal bir rahatsızlıktır.  Yaşlı bireyler, sağlıklı yaş alamamayla gelen fiziksel ve bilişsel işlev bozulmaları, günlük ihtiyaçlarını tek başına karşılayamama durumu, yetersiz hissetme psikolojisiyle depresif bir sürece girerler. Depresyon sağlıklı yaşlanma için son derece olumsuz etkilere sahiptir. Depresyondaki birey iştahtan kesilir bu nedenle beslenme ihtiyaçlarını doğru bir şekilde karşılayamaz duruma gelir. Depresyondayken sosyal ilişkilerde sorunlar yaşanmaya başlanır. Yaşlı birey çevresiyle sağlıklı ilişkiler kuramamaya başlar. Ancak depresyon tedavi edilebilen bir hastalıktır. Doğru bir tedaviyle depresyon altındaki yaşlı bu bataklıktan çıkarılabilir. Bu tedavi sırasında ilgi, bakım ve aktiviteler çok önemli bir yer tutar. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi’miz ilgili ve güler yüzlü personeli, profesyonel ekibiyle bu süreçte yaşlı bireylerin en doğru şekilde bakılmasını sağlar.

Yaşlılıkta Beslenme

Dünya genelinde yaşlı nüfusun artmasıyla sağlıklı yaş alama, uzun ve sağlıklı bir ömür önemli bir konu haline gelmeye başladı. Uzun ve sağlıklı ömrün formüllerinden biri de doğru beslenme alışkanlığıdır. Yaşlılıkta dengeli ve düzenli beslenme, sağlığın korunması ve iyileştirilmesi, yaşam kalitesinin arttırılması açısından oldukça önemlidir. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi’miz yaşlı bireylerin yaşam kalitesinin korunması ve mümkün olduğunca arttırılması konusunda ekstra özen göstermektedir.

Yetersiz beslenme sorunları, özellikle yaşlılıkta sık görülmeye başlar. Bireyin alması gereken besin değerlerini alamaması çok ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır. Yaşlanma ile meydana gelen tat ve koku almadaki azalma, diş kayıpları iştahsızlığa ve besin öğelerinin sindiriminin, emiliminin azalmasına neden olmaktadır.

Yaşlılıkta sağlıklı beslenmede dikkat edilmesi gereken başlıca durumlar vardır. Yaşlı birey beslenmesinde besin çeşitliliğine dikkat etmelidir. Bu besin çeşitleri; karbonhidrat, protein, yağlar, vitaminler, mineraller, posa ve su şeklindedir. Yaşlı bireyin gereksinimine uygun bir şekilde tüketmesine dikkat edilmelidir. Günde en az 3 öğün beslenmeye dikkat edilmelidir. Sabah kahvaltısı kesinlikle atlanmamalıdır. Sebze ve meyve tüketimi arttırılmalıdır. Kalsiyum içeriği yüksek besinler tüketmek oldukça önemlidir.  Besinler doğru hazırlanmalı ve doğru saklanmalıdır. Şeker, tuz ve sodyum azaltılmalı, alkol ve sigara kesinlikle tüketilmemelidir. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi  bireylerin beslenme düzenini takip edip doğru beslenmelerini sağlamak için özenli bir hizmet sunmaktadır.

Geriatri Nedir?

Geriatri, yaşlı sağlığıyla ilgilenen bir bilim dalıdır. Geriatri biliminin Türkiye’de yeni bir kavram olduğunu söyleyebiliriz. Hem ülkemizde hem dünyada görüyoruz ki yaşam süresi uzamakta bu nedenle yaşlı nüfusu giderek artmaktadır. Bu durum geriatri bölümüne duyulan ihtiyacı gösterir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte zihinsel işlevsellikte ve fiziksel işlevsellikte bozulmalar meydana gelmektedir. Yaş almayla gelen sorunlar, gençlerden farklı olabilmektedir bu nedenle tedavisi de farklıdır. Yaşlı bireylerin bakımı son derece titiz bir muayene gerektirir. Geriatri bölümünün hedefleri sağlıklı yaşlanmayı sağlama, yaşlının hastalığını tedavi etme, mevcut sağlığı koruma  ve yaşlı bireyin yaşam kalitesini arttırmaktır. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi uzman ekibiyle yaşlı bireylerin yaşam kalitesini arttırmayı ve sağlıklı yaş almalarını sağlayacak donanıma sahiptir. Sağlık personellerinin 24 saat ilgi ve bakımı yaşlı bireyler için önemli bir faktördür. Yaşlı bireylerin ilaç saatleri, sağlık kontrolleri, beslenme düzenleri sürekli takip edilmesi gerekir. Ekstra özen ve hassas bakıma ihtiyaçları vardır. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi yüksek sağlık standartlarına sahip bir kurum olarak dikkat çekmektedir. Yaşlı bireylerin tüm sağlık ihtiyaçlarına karşılayacak ekibiyle yaşlıların hakettiği özeni göstermektedir.

Geriatri bölümünde bireyin yaşam tarzında değişiklik yapması için rehberlik söz konusudur. Yaşlı birey önce kendi ilgiye ve bakıma açık olmaya ikna olmalıdır. Yaşlı bireyin daha önceden tıbbi geçmişi, günlük yaşam hikayesi, çevresel faktörleri tespit edildikten sonra kapsamlı bir tedaviye başlanılabilir.

Geriatri bölümüne sadece yaşlı hasta bireyler değil, sağlıklı yaş almak isteyen bireyler de başvurabilir.

Alzheimer Hakkında

Alzheimer, bellek bozukluğu ile başlayan zamanla hastaların bilişsel işlevlerini kaybetmiş, bakıma muhtaç bireyler haline gelmelerine sebep olan bir hastalıktır. Alzheimer hastası, yavaş yavaş çevresiyle ilişki kurma ve karar verme becerilerini kaybeder. Hastada kaygı bozukluğu, anormal davranışalar, kişilikte değişimler gözükür. Günlük yaşam ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelir.
Ancak unutulmamalıdır ki Alzheimer hastalığı yaşlılığın doğal sonucu meydana gelen bir hastalık değildir. Kişi yaş aldıkça düşünme, öğrenme, bilme ve yargılama gibi bilişsel süreçlerde bozulmalar görülür. Bu durumda Alzheimer riskini azaltmak için, zeka oyunları gibi bilişsel aktivitelere teşvik edilmelidirler.

Alzheimer hastalarının bakımında ilgi, bilgi ve eğitim çok önemli faktörlerdir. Alzheimer hastalarının bakımı, 24 saatlik ilgi ve profesyonel bir eğitim gerektirir. Hastalara evinde gibi hissedecekleri huzurlu, temiz ve konforlu bir ortam sunulmalıdır. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi profesyonel kadrosu ve konforlu ortamıyla yaşlı bireylerin bakım ihtiyaçlarını karşılayacak özelliklere sahiptir. Yaşlılıkta, günlük aktiviteler ve sosyal becerileri geliştirme ekstra önem kazanır. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi sosyal ortamları ve günlük aktiviteleriyle yaşlı bireylerin çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurmasını sağlayarak, yaşlılıkta en sık görülen ve ruhsal bir problem olan depresyonla ortaya çıkan bunama riskinin azaltılmasına yardımcı olur.

Yaşlı bireyler için, yaş aldıkça ortaya çıkan fiziksel, ruhsal ve sosyal becerilerinin azalmasını yavaşlatmak için tıbbi ve sosyal bakım hizmeti almaları oldukça önemlidir. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi’mizin sunduğu hizmetler gibi sağlık, doğru beslenme, fiziksel aktiviteler, zihinsel aktiviteler, vücut bakımı gibi gereksinimler yaşlılıkta en çok destek alınması gereken faktörlerdir. Yaşlı birey tek başına bu ihtiyaçlarını karşılayamayacağı için profesyoneller tarafından tam zamanlı ilgi ve bakıma ihtiyaçları vardır. Altınçatı Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi profesyonel kadrosu, güvenli ve konforlu ortamıyla yaşlı bireylerin evinde gibi huzurlu hissedecekleri ortamı sunmaktadır.

Demans ve Alzheimer Nedir?

Demans(Bunama) ve alzhmeir’ın benzer belirtileri olmakla birlikte aslında farklı anlamları ifade etmektedirler. Demans tek bir hastalık ismi olmayıp, bellek ve benzeri zihinsel yeteneklerin bozukluğu ile ilgili hastalıkların hepsine verilen genel isim ve bir kavramdır. Alzheimer ise demansın etkisi altında ortaya çıkan fizyolojik etkiler de barındıran bir hastalıktır. Alzheimer hastalığı en yaygın demans türüdür denilebilir.
Alzheimer ve demans (bunama), hastanın günlük faaliyetlerini yapmasını ciddi bir şekilde etkileyelerin etkilere sahiptir. Alzheimer ve demansın etkilerini anlamak için genel anlamda günlük hayattaki belirtilerini bilmek gerekir.

Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Zamana ve yere yönelik kafa karışıklığı: kendi evinin yerini bulamamak, nerede bulunduğuna dair şüpheye düşmek veya zamansal kavramlara hakim olamamak, gün-ay- yıl gibi olguları sık sık karıştırmak Alzheimer hastalığında görülen etkilerdir.
Hafıza kaybı: Yeni öğrenilen bilgilerin unutulması Alzheimer Hastalığının sık görülen erken bulgularındandır. Kişi daha sık unutmaya başlar ve daha sonra da hatırlayamaz. (Ara sıra randevuları ve isimleri unutmak normaldir.)
Bilinen işleri yapmakda güçlük: Demanslı insanlar günlük işlerini yapma ve planlamada zorlanırlar. Yemek hazırlama, oyun oynama gibi sıralı faaliyetlerde aşamaları karıştırırlar.
Eşyaları çoğunlukla yanlış yerleştirme: Alzheimerli hastalar eşyaları alışılmadık yerlere koyabilirler. Ütüyü buzdolabına veya kol saatini şeker kutusuna gibi.
Davranış ve mizaç değişiklikleri: Alzheimerli hastalar hızlı mizaç oynamaları gösterebilirler. Belirgin bir neden yok iken, sakin bir halden kızgınlaşabilir veya ağlayabilirler.
Konuşma ile ilgili problemler: Alzheimerli hastalar basit kelimeleri unutabilir ve uygun olmayan kelimelerle değiştirebilirler. Bunlar da konuştuklarının ve yazdıklarının anlaşılmasını zorlaştırabilir.
Karar verme yeteneğinde güçlük ve azalma: Alzheimerli hastalar uygun olmayan tarzda giyinebilirler. Sıcak bir günde birkaç kat veya soğukta ince
İnisiyatif kaybı: Alzheimerli hastalar çok pasif olabilirler, saatlerce televizyonun karşısında oturabilirler, olağandan daha fazla uyuyabilirler, günlük işlerini yapmak istemezler.
Alzheimer ve Demansın belirtileri bu sekilde özetlenebilir ancak tanı ve teşhis uzman doktorlar tarafından gerekli muayeneler sonucu belirlenir.

Aktiviteler
Alzheimer ve demans hastalarının yaşam kalitesi belirli ölçüde olumsuz etkilenmektedir. Alzheimer ve demansın şu anda dunyada tam bir tedavisi bulunmamakta ve iyileşme sağlanamamaktadır. Bu noktada en önemli konu Alzheimer ve demans hastalarının yaşam kalitesini belirli ölçülerde tutabilmek olacaktır. Hayatlarını normal rutine yakın sürdürebilmelerini sağlamak, kişiyi meşgul ve uyarılmış halde tutmak, günlük aktivitelerini yerine getirmelerine yardımcı olmak yaşam kalitelerini olumlu yönde etkileyecektir. Kişinin demansı ilerledikçe, bazı aktiviteleri üzerinde yoğunlaşamamaktadır ancak yine de kişinin yapmaktan zevk alacağı aktiviteler bulunabilir. Var olan yetenekleri sürdürme mümkün olduğunca kişiye zevk verir ve özgüvenlerini tazeler. Yapılan aktiviteler kişinin başarısız olmaktan korkmayacağı, övülmelerine fırsat sağlayacak aktiviteler olmalıdır. Etkinlikler kişilerin becerilerini korumaya ve onların başarma duygusunu hissettirmeye yönelik olmalıdır. Resim yapmak ya da eski fotoğraflara bakmak gibi etkinlikler demanslı kişilerin duygularını ifade etmesine yardımcı olabilir, dolayısıyla onların tepkilerine karşı da duyarlı olunulmalıdır.

Etkinliklerde Önemli Noktalar şunlardır:

• En iyisi basit etkinliklerdir, özellikle demans arttıkça etkinliğin anlaşılır ve basit olması önemli hale gelir.
• Demans etkisindeki kişiler genellikle mizah duygularını korurlar, gülmelerine ortam hazırlayan etkinlikler seçilebilir.
• Demans etkisindeki kişiler herhangi bir süre için konsantrasyonlarını korumakta zorlanabilirler dolayısıyla kısa süre için yapılan etkinlikler genellikle daha tatmin edici olur.
• Demansın ileriki safhalarında kişiden karşılık alabilmek konusunda çok zorlanılacağı unutulmamalıdır, sadece iletişim kurmayı sağlayan basit etkinlikler yapılabilir.

Etkinlik Önerileri

Bazı kişiler gazete okumak, resim yapmak ya da örgü örmek gibi daha önce zevk aldıkları etkinlikleri yapmaya devam edebilirler ve ihtiyaçları olan şey sadece biraz teşviktir. Bazılarıysa daha önce yaptıkları etkinlikleri çok zor bulabilir ya da bunları aynı standartta yapamadıkları için mutsuz olabilirler. Böyle durumlarda bu etkinliklere adapte edilmeli, basitleştirilmeli ya da tamamen yeni etkinlikler bulunmalıdır.

Egzersiz
Fiziksel egzersizler her zaman kişiye mutluluk hissi verir. Temiz havada yürümek muhtemelen en iyi egzersiz şekillerinde biridir ve kişiyi yormaz. Ayrıca müzikle egzersiz yapılabilir, dans etmeyi seven kişilerde ritmik hareketler uygulanarak veya doğaçlama egzersiz yapılabilir.

Müzik
Müzik dinlemenin kişiyi mutlu etmekte önemli bir etkisi vardır, kişinin sevdiği müzik parçaları sözlerine eşlik etmesini sağlayacağı için daha etkili olacaktır.

Dışarı Çıkmak ve Gezinti
Mümkün olduğu kadar dışarıya çıkılması kişiyi olumlu yönde etkileyecektir.

Hayvanlar
Demans etkisindeki bir çok kişi özellikle okşayabilecekleri kedilere ve köpeklere olmak üzere hayvanlara iyi tepki gösterirler. Onların hayvanlarla vakit geçirmesi sağlanabilir.

Televizyon
Televizyon izlemek genellikle kafa karıştırıcı bir eylem olabilir. Ancak televizyon izlemeyi seven demanslı kişiler için basit anlaşabnilir programlar seçilerek kısa süreli izlemeleri sağlanabilir.

Geçmişi Anımsatacak Şeyler
Demans etkisindeki insanlar genellikle yakın tarihte olan olaylardan çok gençliklerine ait olayları daha kolay hatırlarlar. Eğer eski anıları canlandıracak yollar bulabilirseniz daha canlı ve ilgili olduklarını görebilirsiniz.

Bunlar:

• Eski fotoğraflara ya da doğum, evlilik belgeleri, eski davetiyeler ya da kartpostallar gibi hatıralara bakmak olabilir.
• Yıllarca saklanmış kıyafetler, ayakkabılar, çantalar ya da değerli eşyalar anıları canlandırabilir.
  Eski arabalar, eski film yıldızları ya da gittikleri yerler gibi ilgilerini çekecek kitapların resimlerine bakmak olabilir.

Duyuları Canlandırma

• Demans ilerledikçe ve sözlü iletişim zorlaştıkça duyuları gerektiren etkinlikler daha da önem kazanır.
• Yumuşak kumaş parçalarına dokunmak, okşamak ya da sarılabilecekleri bir oyuncak genellikle huzur verir. Nazik bir el masajı rahatlatıcı bir iletişim sağlayabilir.
• Geçmişte hoşuna giden eski moda şekerlemeler, değişik yiyecekler ya da içecekleri tatmak anıları geri getirebilir.
• Çiçekleri, bir parfümü koklamak ya da çekilmemiş kahve, taze ekmek gibi özel kokuları almak mutluluk verebilir.
• İsteğe bağlı olarak farklı türlerde müzikler dinlemek rahatlatıcı ve eğlendirici olabilir.

Kuşkusuz her birimiz, bazı noktalarda herkesle benzer şekilde, kısmen bazılarına benzer şekilde ve bazen de hiç kimseye benzemeyecek şekilde gelişiriz. Genellikle bireylerin eşsiz ve benzersiz olduğunu düşünürüz. Fakat insanlar olarak hepimiz bazı ortak yörüngelerde yol alırız. Her birimiz Leonardo da vinci, Albert Einstayn, Napolyon Bonapart ve George Washington dahil, yaklaşık olarak bir yaşımızda yürür, küçük bir çocukken havalı oyunlar oynar ve gençken çok daha bağımsız oluruz. Her birimiz, eğer yeteri kadar uzun yaşarsak, işitme problemi yaşarız ve aile üyelerinin ve arkadaşlarımızın yaşlandıklarını görürüz. Bu, bizim gelişimimizin genel seyridir; bebek anne rahmine düştüğünde (döllenme ile) başlayan ve tüm insan yaşamı boyunca devam eden değişme veya hareket örüntüsüdür.

Günümüz bilim dünyasının insan yaşamına bir bütün olarak baktığında, yaşamın her sürecinin birbirinin devamı ve aynı zamanda kendi içinde özgünlüğünü betimlemesi ve gelişimin yaşam boyu devam eden bir süreç olduğunu vurguladığı kavram “yaşam boyu gelişim” olarak ifade edilmektedir.

Yaşama ilişkin bilgilerimiz, yaşamı algılayışımızı etkilemektedir. Bilimsel süreçlerin yaygın bir biçimde insanlara ulaşmadığı dönemlerde gelişimin sadece bebeklik ve çocukluk dönemine ait olan bir süreç olduğu kabul edilirdi. Oysa yapılan pek çok bilimsel çalışma bize gelişim ve değişimin yaşamın tümünde var olan bir süreç olduğunu göstermiştir.

Bugün artık rahatlıkla yaşamımızın her döneminin kendine özgü özellikleri olduğu ve bebeklikten yaşlılığa kadar her dönemin gelişim ve değişim içerdiği bilinmektedir. Bilinen bir başka gerçek ise gelişim kavramının ne anlama geldiğinin ve yaşam boyu gelişimi incelemenin, yaşamı ve yaşamın her döneminin anlaşılmasında çok önemli bir bakış açısı oluşturduğudur.

Gelişme, büyümeyi temsil ettiği gibi aynı zamanda bozulmayı da içeren bir kavramdır. O nedenle gelişimi incelerken yaşam uzamını, döllenmeden başlayarak, hayatın sona erdiği zamana kadar ele almak gereklidir.

Yaşam boyu bakış açısı

Her ne kadar büyüme ve gelişim yaşamın ilk on yıllık döneminde büyük ve çarpıcı ise de gelişimin sadece çocukluk ve ergenliğe ait bir süreç olmadığı bugün artık bilinmektedir. Gelişimin incelenmesinde geleneksel yaklaşım, doğumdan ergenliğe, özellikle bebeklik döneminde yoğunlaşsa da yetişkinlikte yaşanan küçük çaplı bir değişim ya da değişimin olmamasını ve ileri yaşlarda gerilemeyi de kapsamaktadır. Fakat bugün bilmekteyiz ki ergenlikten sonraki 50 ya da 60 yıl içinde önemli miktarda bir değişimin olduğu bilimsel olarak da kanıtlanmış bir realiteyi ortaya koymakta. Yaşam boyu bakış açısı, çocukluk yıllarında olduğu gibi yetişkinlik yıllarındaki gelişimsel değişmeyi de vurgulamaktadır. (Park & Huang, 2010; Scheibe &Carsten, 2010).

Tüm dünyada son yıllarda insanın ortalama yaşam süresinin artmış olması, yaşam boyu bakış açısına sempatik bakılmasının sebebini oluşturmaktadır. Günümüzde insan yaşamının üst sınırının 122’ye dayanmış olması, pek çok yaş sınıflandırmasını alt üst etmiştir. Bugün artık kişilerin yaşlarının ne olduğundan çok o yaşlarını nasıl geçirdikleri bilim insanlarının ilgisini daha fazla çekmektedir. Bu içeriği ile de gelişimin tüm yaşam boyunca devam ettiği şeklindeki yeni anlayış; insan gelişimini yaşam boyu bakış açısının merkezine taşımaktadır.

Yaşam boyu bakış açısı, hem felsefesi hem de içeriği olarak, hayatı anlamaya yönelik önemli bir bakış zenginliği oluştururken bilinmesi gereken bir şey, yaşam boyu bakış açısının çok boyutlu, çok yönlü, esnek, çok disiplinli ve bağlamsal olarak da büyüme, sürdürme ve kaybın düzenlenmesini içeren bir süreç olarak görmek gerekliliğidir. Yaşam boyu bakış açısının mimarı olarak bilinen Paul Baltes’e göre “gelişimin, birlikte çalışan, biyolojik, sosyo kültürel ve kişisel faktörler yoluyla oluştuğunu anlamak önemlidir”. (Baltes , 1987)

*Dr.Uğur Özdemir- Hacettepe Üniversitesi, İİBF, Sosyal Hizmet